Schrijfgerei

Potloden met een verhaal

Geplaatst op door Christel


Met een verhuizing raken er dingen kwijt, maar komen er ook verloren gewaande zaken boven water. Zoals mijn Storyteller Pencils. Ik kocht ze tijdens een vakantie in Engeland. De zes potloden met opdruk vond ik waarschijnlijk te mooi om te gebruiken en verdwenen uit zicht en in een la.

Het setje grijze gladde potloden viel bij aankoop in de categorie ik wil ze hebben want ze zien er zo leuk uit. Uit diezelfde categorie ligt er meer schrijfgerei in, op en in de buurt van mijn bureau. Aan mooie notitieboekjes, stiftjes en pennetjes geen gebrek. Deze Storyteller Pencils waren niet per se nodig. Want in diezelfde verhuizing kwam er ook een grootverpakking gele hb potloden tevoorschijn.

‘It was a dark and stormy night’

Edward Bulwer-Lytton

Ik denk dat ik ze niet alleen wilde hebben omdat ze er zo leuk uitzien, maar ook omdat ze létterijk een verhaal vertellen. De 6 hb potloden van de Storyteller Pencils dienen als inspiratie voor verhalenvertellers. Op elk potlood staat een Engelse klassieke (openings)zin.

Zoals de zin: It was a dark and stormy night… Ik zocht de zin op en vond dat het afkomstig is van dichter, (toneel)schrijver, literatuurcriticus en politicus sir Edward Bulwer-Lytton. De zin komt uit zijn roman Paul Clifford en is klassiek geworden. Niet omdat het zo ingenieus is, maar omdat het een schoolvoorbeeld van een saaie openingszin voor een roman is geworden. Sinds 1982 wordt er jaarlijks zelfs de Edward Bulwer-Lytton Fiction Contest gehouden to compose the opening sentence to the worst of all possible novels.

De hele openingszin van Bulwer-Lytton luidt: It was a dark and stormy night; the rain fell in torrents — except at occasional intervals, when it was checked by a violent gust of wind which swept up the streets (for it is in London that our scene lies), rattling along the housetops, and fiercely agitating the scanty flame of the lamps that struggled against the darkness.

Deze Edward Bulwer-Lytton werd op 25 mei 1803 in Londen geboren en ging in 1822 naar het Trinity College in Cambridge. Hij schreef en reisde veel en was ook een succesvol politicus. Hij leed aan een oorziekte. Na een operatie om doofheid te voorkomen, vormde zich een abces in het oor dat uitiendelijk barstte; hij leed een week lang hevige pijn en stierf op 18 januari 1873, een paar maanden voor zijn 70ste verjaardag. Hij werd op 25 januari begraven in de St. Edmunds Chapel in Westminster Abbey.

© National Portrait Gallery, London

Bulwer-Lytton schreef meer dan zestig werken, waaronder vele historische romans. Vooral The last days of Pompeii werd bekend. Zijn beste roman is waarschijnlijk Pelham; or the Adventures of a Gentleman. Enkele andere titels zijn: Zanoni, The Coming Race en Kenelm Chillingly. Hij muntte overigens meer bekende zinnen, zoals The Great Unwashed, Pursuit of the Almighty Dollar, The pen is mightier than the Sword en Dweller on the Threshold.

Het setje potloden is ontworpen door Sharp & Blunt voor _ustudio. Andere bekende zinnen op de potloden zijn Once upon a time, It was a day just like any other, In a Galaxy far, far away en All this happened more or less. Maar ook Are you sitting comfortably? Then I’ll begin.

De potloden hebben hun werk gedaan. Een ervan bracht me dit verhaal over Edward Bulwer-Lytton.

Kunst en cultuur

Vertrouwd, maar toch anders

Geplaatst op door Christel

Afgelopen week las ik enkele treffende dichtregels over bekende dingen in een nieuwe omgeving. Het kwam uit het poëziedebuut Wij capabelen van Laura Broekhuysen. Een deel van het gedicht stond afgedrukt in een recensie over de gedichtenbundel.

(…)

De winkel is je vertrouwd, monter koers je tussen de schappen.
Je bent vergeten dat het een ander filiaal is: alles ligt waar het hoort,
maar centimeters uit het lood, je blijft misgrijpen, zoals je valsspeelt

op een viool met een afwijkende mensuur, je wankelt als de muur
een fractie te laat, te vroeg op je afkomt, slaat hellend hoeken om
die graden scherper, stomper zijn. Of is het je haast?

(…)

Het verwoordt precies en prachtig het zoeken, maar het net niet snel genoeg vinden van de bekende producten in een supermarktfiliaal in een nieuwe woonplaats. Eigenlijk is het net als wonen in een nieuwe provincie. Het is vertrouwd, maar toch anders.

Ik wil meer van Laura Broekhuysen lezen. Zij verhuisde trouwens écht naar het Hoge Noorden. Zij woont in IJsland.

Lezen en schrijven

Bûter, Brea en Griene Tsiis

Geplaatst op door Christel


Sinds ik in Heerenveen woon, vragen mensen of ik de bekende Friese zinnen ‘Bûter, Brea en Griene Tsiis, wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries‘ al kan zeggen. Dat kan ik niet. Maar waarom betekenen die zinnen zoveel? En waarom die Bûter, Brea en Griene Tsiis?

Het bekende zinnetje, in het Nederlands ‘Boter, roggebrood en groene kaas, wie dat niet zeggen kan, is geen echte Fries’, komt voor zover bekend van de Friese volksheld Grutte Pier. Hij leefde tussen ongeveer 1480 en 1520 en is een belangrijk en historisch figuur in de geschiedenis van Friesland. Hij was een Friese boer en militair die bekend werd om zijn rol in de Friese opstand tegen de Habsburgse heerschappij in de Nederlanden in de 16e eeuw. Het verhaal gaat dat hij de Friese zinnen bedacht om de Hollanders van de Friezen te kunnen onderscheiden. HIj liet mensen die beweerden Fries te zijn de zin uitspreken. De persoon in kwestie viel door de mand als hij of zij de woorden niet (goed) kon uitspreken. Of het ook daadwerkelijk waar is, is maar de vraag. Want in die tijd waren de talen veel meer aan elkaar verwant.

Waarom boter, roggebrood en groene kaas? Boter was al vanaf de middeleeuwen een belangrijk exportartikel voor de Friezen. Roggebrood was ooit het hoofdvoedsel in Friesland. Het woord brea staat dan ook niet voor brood. Want als een Fries het over brea heeft, dan heeft hij het over Fries roggebrood, en niet over tarwebrood, wat in het Fries bôle heet. En de griene tsiis, de groene kaas, was een Friese nagelkaas (kanterkaas) die werd gemaakt van magere melk, waar smaak en kleur aan werd gegeven door sap van bepaalde groene planten zoals peterselie toe te voegen. Deze kaassoort was vroeger populair onder de bevolking. Al deze genoemde producten waren nauw verbonden met de Friese plattelandscultuur en komen waarschijnlijk daarom in de zinnen voor. Het was onderdeel van het dagelijks leven in die tijd.

Afbeelding: Dall-E, een programma van OpenAI dat illustraties maakt op basis van tekst.