Wandelen in De Onlanden, prachtige natuur onder Groningen

Met het parkgebied Oranjewoud naast de deur wandelen we veel. De omgeving is hier prachtig. Toch is het ook leuk om andere gebieden in de omgeving te leren kennen. Dankzij het routeboekje Op stap! 5x verrassende wandelroutes in Groningen, Friesland & Drenthe van Natuurmonumenten ontdekten we het wandelgebied De Onlanden. Een verrassend natuurgebied op de grens van Drenthe en Groningen, niet ver van het Leekstermeer.

In De Onlanden zijn natuur en waterberging allebei belangrijk. Door klimaatverandering zal er vaker en meer neerslag vallen en is extra ruimte voor water belangrijk. Als er veel neerslag valt, kan er in De Onlanden water opgevangen worden. Daardoor houden inwoners van Groningen droge voeten.

Water van Eelderdiep, met diverse eenden, ganzen en een opvliegende reiger

Het gebied wordt omringd door de dorpen Eelde, Roderwolde, Peize, Eelderwolde en de stad Groningen. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer onderhouden dit prachtig beschermde gebied, waar veel diersoorten, waaronder veel vogels, te zien zijn. Het was vroeger een veenweidegebied en is door de aankoop van land van boeren en de herinrichting een waterbergingsgebied geworden. Het gebied dankt zijn naam aan de vroegere benaming ‘onland’ voor laag gelegen stukken land die vaak onder water stonden omdat ze niet bruikbaar waren voor landbouw.

Bij restaurant de Onlanderij, eigendom van Natuurmonumenten startte de wandeling van 6,7 km. Het moerasachtige gebied is een paradijs voor veel vogelsoorten. Ik zag op het eerste deel van de wandeling, langs het oude beekdallandschap van het Eelderdiep, mijn eerste rietgors. Hij zat nonchalant op een takje. Verderop hoorde ik een blauwborst, maar die liet zich niet zien. Net als de kleine karekiet. Je hoort hem wel, maar je ziet hem niet. In het moerassige deel zat een gele kwikstaart en later aan het eind van de wandeling zag ik ook nog een baardmannetje tussen het riet. Bijzonder ook dat we zo dicht bij Groningen waren en dat de stad toch heel ver weg voelde.

Mijn eerste rietgors

Halverwege de wandeling zagen we een uitkijktoren. Naar het schijnt liepen monniken rond 1300 door dit moerasgebied vanuit het klooster in Aduard naar de kerk in Vries. Onderweg rustten ze uit bij een plek die toen het Beeld werd genoemd. Deze naam is afkomstig van een beeld dat waarschijnlijk door de monniken op deze plek was neergezet. Toepasselijk dat de modern ogende uitkijktoren nu de naam Het Beeld heeft gekregen. Zonder het te weten liepen we een stukje parallel aan het ‘Beleefpad Uitkijktoren De Onlanden’ en zagen een van de vele monniken figuren die daar langs het pad stonden. Bij een kruising hadden we even rechtsaf gemoeten om de 26 meter hoge toren te beklimmen, maar we misten het pad en liepen te ver door. Voor de volgende keer.

Een monnik van de wandelroute ‘Beleefpad Uitkijktoren De Onlanden’

Het natuurgebied is echt een aanrader. Een prachtige wandeling met een groot deel over een goed wandelpad. Een deel ging ook over de openbare weg. Daar is het wel raadzaam goed uit te kijken want er komen regelmatig fietsers en auto’s langs. De wandeling ging verder langs afwisselend terrein. Eerst veel water en moeras en later door weilanden, waar de zwaluwen jagend op insecten over het gras scheerden. Bij restaurant de Onlanderij dronken we aan de picinicktafels buiten nog een kopje koffie en thee. 

Antoon van Welie, een beroemd portretschilder

Antoon van Welie schilderde in zijn leven maar liefst drie pausen (Pius X, Benedictus XV en Pius XI). En ook Mussolini, de Engelse en de Nederlandse adel. Buitenlandse actrices en danseressen als Sarah Bernhardt, Isadora Duncan en Anna Pavlova poseerden voor hem. Een beroemdheid zou je zeggen. Dat was hij ook toen hij aan het begin van de twinstigste eeuw furore maakte als portretschilder van de society. Daarna raakte hij in de vergetelheid.

Antoon van Welie bij zijn schilderij van paus Benedictus XV. Bron: RKD

Ik werd nieuwsgierig naar deze beroemde Maas en Waler. Hij werd geboren in Afferden, een klein plaatsje in het Land van Maas en Waal in Gelderland. Mijn betovergrootmoeder van vaderskant was een Van Welie en kwam ook uit het Land van Maas en Waal. Was hij familie? Ik ging op onderzoek en tot mijn verrassing vond ik hem in mijn stamboom. Nog verraster was ik toen bleek dat ik niet via mijn vaderskant, maar via mijn moederskant aan hem gelinkt te zijn.

Antoon van Welie 1866-1956

Aan het begin van de twintigste eeuw maakte Van Welie vooral in het buitenland furore als portretschilder van de society. En in Nederland portretteerde hij prins Hendrik, prinses Juliana en prins Bernhard en kunstenaars zoals Willem Kloos, Marcellus Emants, Eduard Verkade en Louis Couperus. Later wierp hij zich op mysterieuze en sprookjesachtige taferelen en vooral ook de geestelijke kunst: heiligen, engelen, Christusvoorstellingen.

Hij had een huis met atelier in Den Haag en Londen. Zijn Haags atelier, met daarin veel kunstschatten én zijn portret van Louis Couperus, werd verwoest tijdens het abusievelijk bombardement op het Bezuidenhout door de Royal Air Force in 1945. Later woonde hij aan de Laan Copes van Cattenburch waar nu het politiebureau staat. Dat deel heet nu Burgemeester Patijnlaan.

Het werk van Van Welie wordt gerekend tot de stromingen symbolisme, luminisme en postimpressionisme. Hij was Ridder in het Legioen van Eer (1921) en Officier in de Orde van Oranje-Nassau (1927).

Vogelzang en klassieke muziek op het Oranjewoud festival

Een roffelende specht, een zingende merel. Normaal gesproken hoor je die niet bij een klassiek concert. Tijdens het Oranjewoud festival kijkt niemand ervan op. De natuur is daar letterlijk een paar stappen verwijderd van het podium en het publiek. Het was dit jaar de 11e editie van het Oranjewoud festival, bedacht en opgezet door concertpianist Yoram Ish-Hurwitz. Het was uit passie voor klassieke muziekvormen en geïnspireerd door de fraaie natuur van Parklandschap Oranjewoud waar hij zelf ook woont.

In de dagen voorafgaand aan het festival verschenen op onze wandelroutes stapels rijplaten, verschillende aanmeldhokjes, grote en kleine tenten en bewegwijzering. De Overtuin, een ommuurd park in het parkgebied Oranjewoud, werd omgetoverd tot een soort Parade-terrein en was als festivalhart voor de gelegenheid omgedoopt tot De Proeftuin. Hier stonden allerlei leuke eet- en drinktentjes, plekken om gezellig bij elkaar te zitten en een podium waar musici op gezette tijden een optreden verzorgden.

Om bezoekers te helpen met hun ticketkeuze was het festival opgedeeld in vijf onderdelen. Het festivalhart was De Proeftuin en daaromheen waren vier verschillende programmalijnen uitgezet: de Family Zone, de Play Zone, de Comfort Zone en de Expedition Zone. De Proeftuin was toegankelijk voor iedereen met een festivalbandje. Mensen die een kaartje voor één van de voorstellingen in de andere zones hadden, kregen een gratis festivalbandje. In het verlengde van de Proeftuin lagen de Family Zone en de Play Zone. Bij de oude moestuin was de Comfortzone en bij Museum Belvedere waren de avontuurlijke optredens in de Expedition Zone.

Het festival maakt gebruik van de prachtige omgeving, maar is er slechts te gast. Bij de ingang stond een tot insectenhotel omgebouwde vleugel ten behoeve van het project Vleugel voor vleugels met de oproep ‘om met nieuwe ogen naar de natuur te kijken en te beseffen hoe elk insect, hoe klein ook, van onschatbare waarde is in het in stand houden van het natuurlijk evenwicht. Elke insect, net als elke toon, is onderdeel van de symfonie die natuur heet.’ Opvallend was ook hoe de broedende ooievaars geintegreerd leken in het festivalterrein.

We hadden een lang weekend, want het was Pinksteren .Vrijdagavond gingen we vast sfeer proeven. We dronken een cappuccino in de Proeftuin en genoten van de omgeving. Zaterdag wilden we naar Isabelle van Keulen. Zij speelde in de Comfortzone, de plek voor de echte liefhebbers van klassieke muziek. Helaas waren alle tickets uitverkocht. Maar niet getreurd buiten naast de tent genoten we samen met nog zo’n twintig andere geinteresseerden toch mee van haar optreden. Het was prachtig weer. We liepen daarna door naar Museum Belvedere, naar de Expediton Zone, waar de experimentele installaties waren. Onder Museum Belvédère door stroomt het Grand Canal. Over het water was een drijvende brug gebouwd met in het midden een stellage met grote horizontale houten panelen: de semantron. We hadden geen kaartjes voor het klankspectakel, maar hoorden wel nog de Roep van de semantron waarop ritmisch werd geslagen.

Zondag was het hoogtepunt voor ons. We hadden tickets voor het Zonsopkomstconcert, dat begon om 5 uur in de ochtend. Bij het opstaan zagen we al wat licht en de wandeling naar de tent was magisch. In de tent stonden comfortabele fauteuils en stoelen. We zaten comfortabel met een deken over de benen, het geluid van de vogels en de muziek van Mendelssohn en Haydn door het Viride kwartet. Het was een bijzondere belevenis.

Sanctuary of Sound

De artistiek leider van het festival Yoram Ish-Hurwitz drukte het publiek bij het Viride Kwartet op het hart ná het concert en het gezamenlijk ontbijt ook naar de kunstinstallatie Sanctuary of Sound van Miranda Driessen te gaan luisteren. En dat deed een groot aantal bezoekers. We liepen naar een groot weiland achter Museum Belvedere waar 8 windharpen opgesteld stonden en gestemd werden. Om de tijdstippen te bepalen waarop gestemd zou worden, liet Driessen zich leiden door het plastische getal van de 20e-eeuwse architect en Benedictijner monnik Dom van der Laan. Mensen zaten en lagen op dekens op de grond te luisteren naar de wind door de harpen. Het was prachtig en sereen.

Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik voor de koop van ons huis nog nooit van het Oranjewoud festival had gehoord. We waren ook verbaasd en verrukt dat zo’n groot, landelijk bekend festival bij ons naast de deur was. En onze ervaring was dat hoewel dicht bij huis, er geen enkele overlast was. Het festival blijkt groot genoeg voor grote namen als het Isabelle van Keulen Ensemble, maar nog klein genoeg om geen hordes mensen langs ons huis te zien gaan. Inmiddels zijn we vrienden van het festival en hopen er volgend jaar weer bij te zijn.